Өмірбаян
1976 ж. Орал педагогикалық институт бітірді.
1976-1980 жылдары Орал педагогикалық институтының ботаника кафедрасында зертханашы, аға зертханашы болып жұмыс істеді.
1981-1983 жылдары Ленинград қаласында В.Л.Комаров атындағы КСРО ҒА Ботаникалық институты жанында тағылымғер-зерттеуші. 1987 жылы «Жайық өзенінің орта ағысы бассейнінің сай-жыра жүйелерінің өсімдіктері» тақырыбы бойынша кандидаттық диссертациясын қорғағаннан кейін қазіргі уақытқа дейін Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің биология және экология кафедрасында жұмыс істейді. 1991 жылы доцент ғылыми атағы берілді. 2000 жылы Санкт-Петербург қаласы В.Л.Комарова атындағы Ботаникалық институтқа аға ғылыми қызметкер қызметіне ауыстырылды. 2003 жылы РФ РҒА Ботаникалық институтының жанынан 03.00.05 «Ботаника» мамандығы бойынша «Солтүстік-Батыс Қазақстанның бор тауларының флорасы» тақырыбында докторлық диссертациясы қорғады. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым саласындағы қадағалау және аттестаттау комитеті биология ғылымдарының докторы (2005 ж.) және «Биология» мамандығы бойынша профессор (2009 ж.) дәрежесін берді.
Біліктілікті арттыру
«Заманауи педагогикалық технологиялар» ЖОО педагогикалық мамандықтар оқытушыларының біліктілігін арттыру курстарының білім беру бағдарламасы. М.Өтемісов атындағы БҚМУ, Орал қ. (240 сағат, сертификат).
«Жаңартылған мазмұндағы білім беру негізінде ЖОО-ғы жаңа педагогикалық оқыту технологиялар» біліктілік арттыру курсы. М.Өтемісов атындағы БҚМУ, Орал қ. (72 сағат, сертификат).
Ғылыми еңбектері
- Sarsenova A.N. Demir D., Çağlayan K., Abiyev S., Darbayeva T., Eken C. Purification and Properties of Polyphenol Oxidase of Dried Volvariella bombycina// Biology, 2023; 12(1), 53.DOI: 10.3390/biology12010053 (Q1, IF – 5.168);
- Sarsenova A.N. Abiyev S., Sevindik E., Sofyalioğlu E., Darbayeva T., Eken C. Phylogenetic analysis of some fungi species in West Kazakhstan based on nuclear ribosomal DNA ITS sequences// Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 2022; 50(3), 12783. DOI: 10.15835/nbha50312783 (Q2, процентиль – 63 );
- Т.Ye.Darbayeva, B.S.Alzhanova, A.N. Sarsenova, S.N. Bohorova. Taxonomic diversity of partial flora found on chalk hills in North-Western Kazakhstan // IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. – IOP Publishing, Orenburg 2021. – Т. 817. – №. 1. – С. 012026
- Darbayeva, T; Ramazanova, N; Chashina, B; Berdenov, Zh; Mendybayev, E; и другие. Modeling soil erosion in the Chagan river basin of the west Kazakhstan with using RUSLE and GIS tools. Journal of Environmental Biology, JEB Special Issue; Lucknow. Том 41, Изд. 2, -С. 396 - 404. (Mar 2020): 396-404. DOI:10.22438/jeb/41/2(SI)/JEB-18
- Дарбаева Т.Е., Альжанова С.Н., Девяткина В.И. Экологическая тропа по изучению кальцефитно-петрофитной растительности в ботанико-зоологическом памятнике природы «Миргородский». // Эколого-географические проблемы регионов России: материалы IX Всероссийской научно-практ. конф. с международным участием. – 15 января, 2018 г./ отв. Ред. И.В.Казанцев. – Самара: СГСПУ, 2018. – 308 с. – С.248-251.
- Дарбаева Т.Е., Альжанова Б.С., Бохорова С.Н., Сарсенова А.Н. Редкие и исчезающие виды сосудистых растений дерновинноковыльных степей // Ботаника в современном мире. Труды XIV Съезда Русского ботанического общества и конференции «Ботаника в современном мире» (г. Махачкала, 18-23 июня 2018 г.). Т. 2: Геоботаника. –Махачкала: АЛЕФ, 2018. – 408 с. (– С. 38- 40).
- Дарбаева Т.Е., Альжанова Б.С., Бохорова С.Н., Сарсенова А.Н. Парциальные флоры меловых возвышенностей Общего Сырта в пределах Западно-Казахстанской области // Степи Северной Евразии: материалы VIIІ международного симпозиума /под научной редакцией членa-корреспондента РАН А.А. Чибилёва. – Оренбург: ИС УрО РАН, 2018. – 1181 с. (312-314 с.).
- 8. Дарбаева Т.Е., Альжанова Б.С., Темешов Е.И. Флористический анализ пойменных лугов среднего течения реки Урал// Международный научный журнал «Научные вести». № 4(21) 2020. - С. 211-220.
- 9. Дарбаева Т.Е., Усенова А.К. Анализ флоры горы Большая Ичка (Западно-Казахстанская область)// Ботанический журнал, 2021, том 106, № 6, с. 529–539.
- Darbayeva T.Y., Alzhanova B.S., Bohorova S.N., Sarsenova A.N. Taxonomic diversity of partial flora found on chalk hills in North-Western Kazakhstan //IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. – IOP Publishing, 2021. – Т. 817. – №. 1. – С. 012026.
- 11. Дарбаева Т.Е., Альжанова Б.С., Рамазанова Н.Е., Сарсенова А.Н., Бохорова С.Н. Ценотическое и видовое разнообразие пойменных лесов р.Урал в пределах Западно-Казахстанской области //Степи Северной Евразии: материалы IХ международного симпозиума. – 2021. – Т. 9. – С. 237-242.
- Сарсенова А.Н., Абиев С.А., Дарбаева Т.Е. Жайық өзені аңғары қара теректі орманды алқабының макромицеттер алуантүрлілігі // Л.Н.Гумилев атындағы ЕНУ Хабаршысы. Биологиялық ғылымдар сериясы. №1 (142) 2023. - Б. 111-123.
- Абиев С.А., Сарсенова А.Н., Дарбаева Т.Е.// Al-Farabi Kazakh National University Experimental Biology. - №2(91)2022. Almaty -P. 37 – 45.
- Сарсенова А.Н., Абиев С.А., Дарбаева Т.Е. Жайық өзенінің төменгі ағысындағы орманды алқапта алғаш рет тіркелген бор кезеңінің реликті Battarrea phalloides (Dicks.) Pers.// Вестник КазНУ им. Аль-Фараби. Серия биологическая. - №3(88)2021.- С.23-32.
- Абиев С.А., Сарсенова А.Н., Дарбаева Т.Е.Возможные пути формирования флоры и макромицетов пойменных лесов р.Урал в пределах Западного Казахстана// Вестник ЕНУ имени Л.Н. Гумилева. №2(135) 2021. – С. 18-27.
- Абиев С.А., Сарсенова А.Н., Дарбаева Т.Е.Батыс Қазақстан облысы микобиотасының зерттелу тарихы // Вестник ЕНУ имени Л.Н. Гумилева. № 3(136) 2021. – С. 26-34.
- Сарсенова А.Н., Абиев С.А., Дарбаева Т.Е. Amanita vittadinii (Moretti) Vittad. (Amanitaceae, Basidiomycota) Жайық өзені аңғары үшін алғаш рет анықталған микологиялық жаңалық// Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы. №2(95) 2023. Б. 31-39.
- Абиев С.А., Сарсенова А.Н., Дарбаева Т.Е. The mycobiota oak forests of the Ural river valley within the West Kazakhstan region// Al-Farabi Kazakh National University Experimental Biology. №2(91)2022. P. 37 – 45.
- Абиев С.А., Дарбаева Т.Е., Сарсенова А.Н. Жайық өзені аңғары жайылмалық шалғындарының макромицеттер алуантүрлілігі/ «Еуразия өсімдік әлемін зерттеу, сақтау және ұтымды пайдалану» Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары. Алматы, 2022. Б. 42-48.
- Дарбаева Т.Е., Сарсенова А.Н., Баубекова А.К. Жайық өзені ортаңғы ағысы аңғары еменді ормандарында алғаш рет тіркелген Fistulina Hepatica (Schaeff.) With. // «Қазақстан Тәуелсіздігі: Биоалуантүрлілікті сақтау аспектілері» Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары. Алматы, 2021. Б. 214-217
- Т.Е. Дарбаева, А.А. Беркалиева. Батыс Қазақстан облысы Январцев орман шаруашылығыны жайылмалы емендi ормандарының флоралық әртүрлiлiгi // Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы - Bulletin of L.N. Gumilyov ENU, 2019, 4(129). – Б. 81 – 88.
- Дарбаева Т.Е., Альжанова Б.С., Сарсенова А.Н., Сарсенғалиева А.М., Ғалымжанова А. Батыс Қазақстан облысындағы жусан туысының әртүрлілігі. // Облыстық ғылыми – тәжірибелік конф.материалдары; «Иванов оқулары – 2018», - Орал: М.Өтемісов атындағы БҚМУ РБО, 2018. -Б.
- Дарбаева Т.Е., Альжанова Б.С., Бохорова С.Н., Дарбекқызы Д. Проект организации экологической сети на территории Западно-Казахстанской области // Вестник Государственного университета имени Шакарима города Семей. № 2(82)2018. - С. 142-146.
- Дарбаева Т.Е., Алтаева К.Н. Алмалы ауылы маңындағы жайылма ормандардың қазіргі жағдайы // Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің хабаршысы, 2021, №1(50). - Б. 43-50.
- Дарбаева Т.Е., Габдуалиева А.Ж. Состояние ольховых сообществ Западно-Казахстанской области // Вестник Северо-Казахстанского университета имени Манаша Козыбаева, 2021, №1(50). -с. 51-57.
- Дарбаева Т.Е., Қарекенова П.М. Бударин қорықшасындағы ақ теректі қауымдастықтағы табиғи және антропогенді факторлардың орман экожүйесіне әсері // Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің хабаршысы, 2021, №1(50). -Б. 58-64.
- Дарбаева Т.Е., Усенова А.К. Батыс Қазақстан облысы шегіндегі Деркөл сырты флорасының хорологиялық талдауы // Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің хабаршысы, 2021, №1(50). -Б. 65-78.
Пәндер
Геоботаника
Жоғары сатыдағы өсімдіктер мен жануарлар систематикасы
Биологиялық систематиканың қазіргі заманғы мәселелері
Структуралық және динамикалық фитоценология